३ हर्मोनमा हुने उतार चढावले महिलाको निद्रामा समस्या आउँछ

काठमाडौं,११ पुस । स्वस्थ आहार र व्यायाम जस्तै, पर्याप्त निद्रा पनि राम्रो स्वास्थ्य को लागी धेरै महत्त्वपूर्ण छ, तर धेरै मानिसहरू यसको महत्व बुझ्दैनन्। खासगरी महिलाहरु निद्राप्रति बढी लापरवाह हुन्छन् । नेशनल स्लीप फाउन्डेसनले गरेको एक अनुसन्धान अनुसार महिलालाई पुरुषको तुलनामा बढी निद्रा चाहिन्छ । यस अनुसन्धानका अनुसार सामान्य युवा गृहिणीहरूले घरको काममा र बालबालिकाको हेरचाह गर्न दिनको आठ घण्टाभन्दा बढी समय बिताउँछन्। यसबाट हामी अनुमान गर्न सक्छौं कि उनी कति घण्टा सुत्न सक्षम हुनेछन्।

निद्रा नपुग्दा थकान, चिडचिडापन, बेचैनी जस्ता धेरै समस्याले हामीलाई सताउँछ । यसबाहेक, निद्राको कमीले तपाईंलाई मोटोपना र हृदयसँग सम्बन्धित रोगहरूको शिकार बनाउँछ। निद्रा नपुग्नुको प्रमुख कारण हर्मोन परिवर्तन हो । हामीलाई यस बारे थाहा दिनुहोस्।

हार्मोनल परिवर्तनहरूले निद्रालाई कसरी असर गर्छ
उमेर बढ्दै जाँदा शरीरमा धेरै परिवर्तनहरू हुन्छन् र एकपटक हामीले ३५ वर्ष नाघेपछि यी परिवर्तनहरूको प्रक्रिया पनि तीव्र हुन थाल्छ। ५० वर्षको उमेरमा स्वास्थ्य निकै नाजुक हुन्छ । यस समयमा, शरीरमा धेरै हर्मोनल परिवर्तनहरू धेरै छिटो हुन्छन्, जसका कारण उनीहरूलाई धेरै समस्याहरूको सामना गर्नु पर्छ, जसमध्ये एक निद्राको कमी हो। उमेरको यस अवधिमा, विशेष गरी तीनवटा हार्मोनको स्तरमा द्रुत परिवर्तन हुन्छ, जुन निम्नानुसार छन्ः

एस्ट्रोजन
वास्तवमा यो हर्मोनले महिलाको प्रजनन प्रणालीलाई स्वस्थ र सक्रिय राख्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । यसले हड्डीलाई मजबुत बनाउनुका साथै कोलेस्ट्रोलको स्तरलाई पनि नियन्त्रण गर्छ । निद्रासँग यसको सम्बन्ध छ किनभने यसले महिलाहरूलाई असर गर्छ। यो सन्तुलन कायम रह्यो भने मन शान्त रहन्छ जसले गर्दा राम्रो निद्रा लाग्छ । साथै, यसको असंतुलनका कारण बेचैनी, तनाव र अनिद्रा जस्ता समस्याहरू देखिन सक्छन्।

प्रोजेस्टेरोन
यो हर्मोनले महिलाको पिरियड साइकल नियन्त्रणमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । यसको कमीले अनियमित महिनावारी, चिडचिडापन, थकान जस्ता समस्या निम्त्याउन सक्छ।

टेस्टोस्टेरोन
यो पुरुषको शरीरमा पाइने हर्मोन भएतापनि यो महिलाको अण्डाशय र एड्रेनल ग्रन्थीबाट पनि सीमित मात्रामा निस्कन्छ । जसका कारण महिलाको स्वभावमा साहस, उत्साह, आक्रामकता र क्रोध जस्ता केही पुरुष गुणहरू देखा पर्छन्। यो हर्मोनको कमी र अधिकता दुवैले निद्रामा बाधा पु¥याउँछ। (एजेन्सी)